Fraserovo ostrvo (eng.: Fraser Island; aboridžinski: K’gari, raj) je najduže pješčano ostrvo na svijetu. Prostire se na 184 000 hektara. Smješteno je na istočnoj obali Australije, 200 km sjeverno od Brisbanea u Queensland.
Ostrvo je 1992. godine stavljeno na UNESCO-vu listu svjetske kulturne i prirodne baštine. Pod zaštitom je vlade Australije koje ga je proglasila nacionalnim parkom – Veliki pješčani nacionalni park (Great Sandy National Park).
Današnji naziv ostrvo je dobilo nakon jedne tragedije. Kapetan James Fraser i njegova supruga Elise Fraser preživjeli su, 1836. godine, brodolom jedrenjaka Svirling Kasls, nakon čega su dospjeli na ovo ostrvo. Pripadnici jednog urođeničkog plemena ubili su kapetana, ali je Elise kasnije spašena. Zbog te tragedije, u znaku kapetana Jamesa, dotadašnji naziv Veliko pješčano ostrvo promjenjeno je u Fraserovo ostrvo.
Pored ova dva imena, ostrvo ima još jedno ime. Urođenici su svoje ostrvo nazivali K’gari – što u prijevodu znači raj. Ovaj naziv je još uvijek korišten kod urođenika.
Fraserovo ostrvo ima suptropsku klimu sa umjerenom temperaturom. Prosječna temperatura na obali je između 22 i 28 °C u decembru, a u julu ona se kreće između 14 i 21 stepeni. Temperature u unutrašnjosti kopna mogu biti ekstremno visoke. Godišnja količina padavina iznosi oko 1200 mm na obali, i oko 1800 mm u unutrašnjosti. Kišoviti period traje od januara do marta, dok suša prevladava u zimskim i proljetnim mjesecima. Ljetne bure su uobičajne, i obično se javljaju povremeno duž pješčanih obala.
Fraserovo ostrvo dugačako je 120, a široko 25 km, njegova površina iznosi oko 184 000 hektara. Masivna pješčana brda izdižu se i do 250 metara iznad nivoa mora, što ovo ostrvo čini najvišim te vrste u svijetu. Dokazi ukazuju na to da bezbrojne tone pijeska, od kojih je ostrvo nastalo, potiču sa Velikih razvodnih planina, planinskog lanca koji se prostire duž čitave obale Australije. Tokom vremena, na tim planinama su obilne padavine prouzrokovale odrone stijena, koje su bujice potom odnosili do rijeka i okeana. Djelovanjem morskih struja, stijene su pretvorene u sitan pijesak koji se postepeno taložio na morskom dnu prema sjeveru. Pijesak se nagomilavao na prostoru ograničenom rtovima i formacijama stijena koje su se izdizale sa morskog dna. Tako je nastao Fraserovo ostrvo.
Prilično iznenađujuća činjenica je da se širom ostrva u udubljenjima i pješčanim dinama nalazi 40 slatkovodnih jezera. Neka od njih su smještena u velikim depresijama na vrhu visokih pješčanih dina. Vodu u njima zadržavaju slojevi, na dnu, sačinjeni od djelomično istrulog lišća, kora i grana.
Na ostrvo se nalaze i jezera koja su nastala u dinama kod kojih je dno depresije ispod gornjeg nivoa podzemnih voda. Slatka voda podire u udubljenja u dinama, stvarajući bazene sa čistom kristalnom vodom koju filtrira pijesak. Voda u jezerima se obnavlja zahvaljujući padavinama čija količina iznosi oko 1 500 mm godišnje. Voda koja ne završi u jezerima ili u pijesku, formira rijeke koje se kreću ka moru. Procjenjuje se da se iz jedne takve rijeke, u Tihi okean uljeva više od 5 000 000 litara vode na sat.
Zbog obilja vode Fraserovo ostrvo je obraslo bujnom vegetacijom. Pješčano tlo je siromašno hranljivim materijama i zato je obično nepogodno za rast prašume. Međutim, Fraserovp ostrvo je jedno od nekoliko mjesta na Zemlji gdje prašume bujaju upravo na pješčanom tlu. One su nekada bile toliko guste da su preko 100 godina korištene za proizvodnju građe. Među šumarima su naročito bile cijenjene dvije vrste eukaliptusa i jedna vrsta bora. Drveće koje ovdje raste visoko je i preko 45 m, i dostiže širinu od 2 do 3 metra. Neke vrste drveća, koja su inače pogodne za primjenu u stolarstvu za proizvodnju terpentina, korištene su za izradbu zidova Sueckog kanala. Međutim, danas je na ostrvo sječa šuma obustavljena zbog masovnog uništavanja drveta koje spada među najkvalitetnije na svijetu.
Aboridžini su naselili ostrvo prije oko 5 000 godina. Arheološka istraživanja utvrdila su da ih je u početku bilo svega oko 200-300. Zahvaljujući prirodi ostrvo i njenoj raznovrsnosti, ubrzo su prerasli u populaciju od oko 2 000 do 3 000 članova. Dolazak Evropljana donio im je propast i društveni slom. Početak istraživanja Matthewa Flindersa 1802. za njih je značilo početak njihovog kraja. Iako Matthew napušta ostrvo ne istražujući ga, nesluteći što se sve krije u njemu, urođenici ga opažaju. 1836. kapetan James Fraser i njegova supruga Elise doživljavaju brodolom jedrilice.
Morske struje ih odbacuju do obale ostrva, gdje će ih urođenici uhvatiti i zarobiti. Poslije više sedmica mučenja, James umire. Elise uspjeva da se izbavi iz ruku Aboridžina i poslije šest sedmica provedenih na ostrvu, napušta ga. To je prouzrokovalo borbe 1840. godine, poslije kojih je život urođenika osuđen na propast. Aboridžini nisu mogli ništa uraditi sa svojim kopljima, lukovima i strijelama. Jednostavno, evropski barut je bio moćniji. Od 1904. Aboridžini odlaze da žive u Queenslandu, i drugim dijelovima Australije. Danas, pored stanovanja na kopnu, Aboridžini žive i u K’Gari Campu na Fraserovom ostrvo, i to u malom broju.
Objavi komentar Blogger Facebook